Τα βάσανα μικρών ανθρώπων . Από τον Εβρο στη Σύρο-Παιδουπόλεις

Με αφορμή το θάνατο του διακεκριμένου ιστορικού δημοσιογράφου Δημήτρη Χάλαρη να θυμηθούμε ότι ο εκλιπών είχε συγκεντρώσει το υλικό για το βιβλίο του συλλόγου μας <<Τα βάσανα μικρών ανθρώπων. Από τον Εβρο στη Σύρο Παιδοπόλεις>> την έκδοση του οποίου είχε χρηματοδοτήσει η Νομαρχία Εβρου και η Υπερνομαρχία Εβρου-Ροδόπης.  

Το βιβλίο μπορείτε να το αναζητήσετε στο σύλλογό μας

Από την παρουσίαση του βιβλίου στο αρχοντικό Τσιροπινά της Ποσειδωνίας  Ιούλιος 2010  http://www.youtube.com/watch?v=BdTUaEsYqfA

Στην εκδήλωση παραβρέθηκε το χορευτικό  του συλλόγου γυναικών Μεταξάδων Εβρου 

Νίκος Λυγερός

Συνάντησα το βιβλίο του Δημήτρη Χάλαρη σε μία έκθεση για τον Vincent van Gogh στη Σύρο. Τα βάσανα μικρών ανθρώπων ήταν ακόμα φύλλα που είχε συλλέξει ο συγγραφέας, για να μην ξεχαστεί η μικρή ιστορία που με κόπο δημιουργεί τη μεγάλη. Μ’ άγγιξε το αντικειμενικό του ύφος κι η αγάπη του για την αλήθεια. Δεν προσπάθησε να ωραιοποιήσει την κατάσταση, δεν έβαλε χρώματα στις ασπρόμαυρες φωτογραφίες και δεν έντυσε  την παλιά πραγματικότητα με τα λούσα της κοινωνίας. Εξέτασε, μελέτησε  στιγμές ανθρωπιάς με τον εμφύλιο πόλεμο. Δεν χαρακτηρίζει, περιγράφει το τοπίο που δεν έχει νόημα, όπως θα έλεγε ο Vincent, αν δεν υπάρχουν άνθρωποι. Σε αυτό το βιβλίο δεν βλέπουμε παιδιά, αλλά μικρούς ανθρώπους που πρόλαβαν ίσα ίσα να ζήσουν σε μία περίεργη εποχή, μ’ έναν παράξενο τρόπο. Τα βάσανά τους δεν ήταν βασανιστήρια, αλλά εμπόδια και δυσκολίες που έπρεπε να ξεπεράσουν, για να ζήσουν ως ελεύθεροι άνθρωποι. Ο Δημήτρης Χάλαρης δεν θέλει να ξεχάσει ούτε την προδοσία, ούτε τους μικρούς ανθρώπους. Ανήκει σε αυτήν την ανθρωπότητα που δεν υπολογίζει τις κοινωνικές συνθήκες της λήθης, κι ασχολείται με το χρόνο, διότι γνωρίζει ότι αυτός είναι χώρος της αντίστασης. Γι’ αυτό το λόγο δεν στέκεται στα κουρεμένα κεφάλια, αλλά στις επιστολές τους και τις μαρτυρίες τους. Με το βιβλίο του αποδεικνύει σε όλους πόσο ανθρώπινος είναι. Και μας δείχνει ένα μονοπάτι, που ανοίγει τους ορίζοντές μας τους εσωτερικούς. Θεωρεί ότι ο λαός μας πρέπει να ξέρει την ιστορία του, ακόμα κι αν έχει μαύρες σελίδες, για να έχει μέλλον. Λειτουργεί με το βιβλίο του  Τα βάσανα μικρών ανθρώπων, ως σελιδοδείκτης της ιστορίας μας. Αυτή είναι η αξία του έργου του, διότι αποτελεί μία αναγνώριση του παρελθόντος των ανθρώπων που εμπλούτισαν την πατρίδα μας με την ιστορία τους και την ανθρωπιά τους.

Λίγα λόγια για το βιβλίο

της Π. Γιούλτση , Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ

Ήταν το 1948, αμέσως μετά τη λήξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, όταν η Ελλάδα έμπαινε στη δίνη του Εμφυλίου. Μέσα στην αναταραχή του, 25.000 παιδιά αποσπάστηκαν από τις εστίες τους για να μεταφερθούν σε «παιδουπόλεις», 52 συνολικά σ' όλη τη χώρα. Τότε, ξεκινούσε και το αρματαγωγό «Σάμος» του Πολεμικού Ναυτικού για να μεταφέρει παιδιά από τους Μεταξάδες και τη Ζώνη του Έβρου στη Σύρο.

Εξήντα χρόνια μετά, ένα από τα παιδιά αυτά, ο Αναστάσιος Τερζούδης, μεγάλος πια, επέστρεφε ξανά στη Σύρο, για προσκύνημα. "Ξετυλίγοντας" τις μνήμες του, έλεγε: «Όταν μας έφερε το πλοίο στο νησί πήγαμε με τα πόδια στο σημερινό Βαρδάκειο και Πρώιο νοσοκομείο. Ήταν συνεργείο, που μας γδύσανε. Κάναμε ντους και μας έδωσαν ρούχα καθαρά, καινούρια και φορέσαμε. Μετά, μας έβαλαν σε αυτοκίνητα και μας πήγανε στην Ποσειδωνία. Το κτίριο ήταν στολισμένο με κλαδιά από φοίνικες. Nομίζαμε πως γιόρταζε η εκκλησία. Μας έβαλαν σε θαλάμους, όταν φτάσαμε εδώ και όσοι δεν χωρούσαμε μας τοποθέτησαν στη λέσχη των πλουσίων. Από το χωριό Μεταξάδες είμαστε 33 παιδιά, όλα αγόρια. Σύνολο που ήρθαμε είναι 142 παιδιά. Και άρχισε η ζωή μας, όπως στο στρατό: πρωί προσευχή, έπαρση σημαίας, ρόφημα και όλα τα σχετικά για τη συντήρησή μας. Ζούσαμε καλά γιατί έφυγε ο φόβος και μας περιποιόντουσαν. Κάναμε μπάνιο στις Αγκαθωτές. Πήγαμε και σε σχολεία. Εγώ έβγαλα δύο τάξεις, την πρώτη και τη δευτέρα δημοτικού».

Αυτή την ιστορία διηγήθηκε ο κ. Τερζούδης στο Δημήτρη Χάλαρη, αδελφό του ξενοδόχου, που πριν από τρία χρόνια τον φιλοξένησε στο νησί. Η τυχαία αυτή συνάντηση στάθηκε αφορμή για τον κ. Χάλαρη, ιστορικό και συγγραφέα, ώστε να ξεκινήσει μια μεγάλη προσπάθεια συγκέντρωσης σχετικού υλικού, πληροφοριακού και φωτογραφικού.

Κάποια στιγμή, προσκλήθηκε σε ραδιοφωνική εκπομπή από την πρόεδρο του Συλλόγου Βορειοελλαδιτών Σύρου, Ουρανία Πανταζή, η οποία έδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για το θέμα. Έτσι αποφασίστηκε η έκδοση του πολύτιμου υλικού σ' ένα ενιαίο σύγγραμμα, με τον τίτλο «Τα βάσανα μικρών ανθρώπων. Από τον Έβρο στη Σύρο. Παιδουπόλεις».

Κατά την αναζήτηση χορηγών, η νομαρχία Έβρου ανταποκρίθηκε θετικά, καθώς άλλη μια σύμπτωση έκανε την εμφάνισή της. Ο πατέρας του νομάρχη Νίκου Ζαμπουνίδη, ήταν ένα ακόμη από εκείνα τα παιδιά. Ο ίδιος αναφέρει στον πρόλογο του βιβλίου: «Τα 'βάσανα μικρών ανθρώπων' για τους περισσότερους αναγνώστες του παρόντος βιβλίου θα είναι η ιστορία μιας προηγούμενης γενιάς και θα αναφέρονται στη ζωή άγνωστων παιδιών. Για μένα, όμως, είναι μέρος της προσωπικής μου ιστορίας. Αφορά τον τόπο μου και το σπίτι μου. Αφορά τον τόπο μου, αφού η περιοχή μου αποτέλεσε μια από τις 'βόρειες επαρχίες', από τις οποίες πλήθος μικρών παιδιών αποσπάσθηκαν και μεταφέρθηκαν σε παιδουπόλεις. Αφορά το σπίτι μου, επειδή ένα απ' αυτά τα παιδιά που έζησαν στην παιδούπολη της Σύρου ήταν ο πατέρας μου. Μόνο από το χωριό μου, τη Ζώνη, συγκεντρώσαμε είκοσι επτά ονόματα παιδιών που πέρασαν την παιδική τους ηλικία, τα χρόνια μιας πρόωρα χαμένης αθωότητας, στην παιδούπολη της Σύρου».

Για τις παιδουπόλεις της Σύρου, στην Ερμούπολη και την Ποσειδωνία, η κ. Πανταζή επισημαίνει ότι «σύμφωνα με τις υπάρχουσες μαρτυρίες, τα παιδιά βρήκαν μια ανθρώπινη αγκαλιά, φαγητό και καλές συνθήκες, κάτι που δεν συνέβαινε και σε άλλες παιδουπόλεις».

Συγκεκριμένα, αναφέρει ότι έχουν εκδοθεί βιβλία και έχουν γυριστεί ταινίες που κάνουν λόγο για άσχημες εμπειρίες παιδιών σε άλλες παιδουπόλεις της Ελλάδας. Αποδίδει εξάλλου τις καλές συνθήκες διαβίωσης στη Σύρο, στην αίγλη του νησιού την εποχή εκείνη.

«Η Σύρος και ειδικότερα η Ερμούπολη ήταν κέντρο πολιτισμού και η επιρροή της ήταν έντονη στην υπόλοιπη Ελλάδα. Από τις συνομιλίες μου με δεκάδες τέτοια παιδιά, τα οποία εγώ συνάντησα ως ενήλικες πλέον, προκύπτει ότι ο τοπικός πληθυσμός τα αγκάλιασε και τους πρόσφερε οικογενειακή θαλπωρή. Είναι χαρακτηριστικό ότι πολλά παιδιά περνούσαν τα Σαββατοκύριακα σε οικογένειες Συριανών», τονίζει από την πλευρά του ο κ. Χάλαρης.

Δεν παραλείπει, όμως, να αναφερθεί και στις συναντήσεις του με κατοίκους των Μεταξάδων του Έβρου, που τού μετέφεραν τα αισθήματα που βίωναν εκείνη την εποχή. «Η ταλαιπωρία, η δυστυχία και ο φόβος των ανθρώπων ήταν περισσότερο από εμφανή, σε μια εποχή δύσκολη για την Ελλάδα, όπου η ίδια η επιβίωση απαιτούσε μεγάλο αγώνα», προσθέτει.

Το ταξίδι της επιστροφής για τα παιδιά των παιδουπόλεων ξεκίνησε λίγα χρόνια αργότερα, το 1951, που τα πράγματα ηρέμησαν. Ο Αναστάσιος Τερζούδης θυμάται: «Η κοινότητα έστειλε τα χαρτιά από τον Έβρο και υπέγραψε κάποιος συγγενής και παραλάμβανε κάθε παιδί. Το ταξίδι της επιστροφής ήταν: Θήρα, Πειραιάς, Διδυμότειχο, Μεταξάδες οδικώς. Και έφτασα στο χωριό μου και βρήκα ερείπια, βομβαρδισμένο τοπίο, λάκκους και συντρίμμια. Και σήμερα που πλησιάζω τα 70, αξιώθηκα και ήρθα στη Σύρο, μετά από τόσα χρόνια, για προσκύνημα. Βλέποντας τα κτίρια θυμήθηκα τους ανθρώπους. Με εκείνες τις φιγούρες και τα ευγενικά βλέμματα που μας περιποιήθηκαν, μας τάισαν, μας έντυσαν, μας μάθανε γράμματα, και μας έδωσαν θάρρος και βγάλαμε από μέσα μας το φόβο. Τέτοιες μέρες να μην ξανάρθουν. Ζημιωθήκαμε όλοι. Ζημιώθηκε η πατρίδα μας».

Στο ίδιο μήκος κύματος, η κ. Πανταζή μιλά για την αξία της προσπάθειας συγκέντρωσης και δημοσιοποίησης αυτού του κομματιού της ιστορίας: «Ο Θανάσης, ο Χρήστος, ο Αποστόλης, ο Γιάννης, πρωταγωνιστές οι ίδιοι, έπρεπε να βρουν φωνή και να πουν τη δική τους ιστορία σε εμάς τους νεότερους, για να μαθαίνουμε, να γνωρίζουμε και να μην ξεχνάμε. Γιατί ο θάνατος μπορεί να είναι το τέλος της ζωής, η λήθη όμως είναι το τέλος της ύπαρξης. Αν σε ξεχάσουν όλοι είναι σαν μην υπήρξες».

Τα βάσανα μικρών ανθρώπων. Από τον Εβρο στη Σύρο - Παιδουπόλεις . Λίγα λόγια για το βιβλίο από την πρόεδρο του συλλόγου

“Σε βλέπω σαν μια αγκαλιά.

Μια αγκαλιά που ζητά να με ξαναπεριλάβει.

Να χωνευτώ μέσα στη ζέστα σου.

Τίποτα δεν πρόλεγε πως ήταν η τελευταία.

Δεν είχες προλάβει να γεράσεις.

Γιατί σήμαινε πως θα ζούσες”.

Από το βιβλίο του Βασίλη Βασιλικού Ο Τρομερός μήνας Αύγουστος

     Είναι γεγονός πως η Σύρος είχε πάντα μια ανοιχτή αγκαλιά για τους διωγμένους , από τις πατρογονικές εστίες τους.

     Το 1822 , μετά την καταστροφή της Χίου από τους Τούρκους αλλά και τις διώξεις των Ελλήνων στη Σάμο, τη Σμύρνη, τα Ψαρά και την Κάσο , άνοιξε μια ζεστή αγκαλιά στους πρόσφυγες που ξέφυγαν από τη μανία των Τούρκων

     Εδώ στον εν Συρίη βράχο βρήκαν μια φιλόξενη γη και έστησαν το σπιτικό τους και συνέχισαν τη ζωή τους , φέρνοντας στο νέο τόπο τον πολιτισμό τους, τις τέχνες, τα γράμματα. φτιάχνοντας το αστικό λεγόμενο θαύμα , την Ερμούπολη , μια πόλη γεμάτη ζωή και πλούσια κτίρια , εκεί που νωρίτερα υπήρχε άγονο έδαφος και ορισμένα χαμόσπιτα και αποθήκες.

     Έναν αιώνα μετά το 1922 η Ερμούπολη ανοίγει με τη σειρά της τη δική της αγκαλιά , όπου ακουμπούν τις ελπίδες και τα όνειρά τους οι ξεριζωμένοι της Μικρασιατικής Καταστροφής.

     1948 , τα παιδιά του Bella Ciao , τα παιδιά του εμφυλίου ,τα παιδιά του Εβρου βλέπουν την Ερμούπολη σαν μια αγκαλιά και ζητούν να χωνευτούν μέσα στη ζεστασιά της.

     Το να είσαι παιδί και να ζεις στις παιδουπόλεις του εμφυλίου ομολογουμένως είναι μια εμπειρία που σίγουρα δεν το χωρά ανθρώπου νους. Όταν πριν από καιρό , κάνοντας μια ραδιοφωνική εκπομπή , βρέθηκε στα χέρια μου το υλικό που είχε στην κατοχή του ο κ. Δ. Χάλαρης για τα παιδιά της ιδιαίτερης πατρίδας μου , τα παιδιά από τον Εβρο , σκέφθηκα πως το πολύτιμο αυτό υλικό δεν θα έπρεπε να χαθεί. Ο Θανάσης, ο Χρήστος , ο Αποστόλης, ο Γιάννης , πρωταγωνιστές οι ίδιοι έπρεπε να βρουν φωνή και να πουν τη δική τους ιστορία , σε μας τους νεότερους για να μαθαίνουμε , να γνωρίζουμε και να μη ξεχνάμε.. Γιατί ο θάνατος. μπορεί να είναι το τέλος της ζωής , η λήθη όμως είναι το τέλος της ύπαρξης. Αν σε ξεχάσουν όλοι είναι σαν να μην υπήρξες.

     Ευχαριστώ ιδιαίτερα τον κ. Χάλαρη για την αφιλοκερδή παραχώρηση του υλικού στο σύλλογό μας και το Νομάρχη Εβρου κ. Νικόλαο Ζαμπουνίδη για το μεγάλο του ενδιαφέρον να στηριχθεί οικονομικά από τη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Εβρου η έκδοση του βιβλίου .

Η μαθηματική ιδιοφυϊα του Κωνσταντίνου Καραθεοδωρή

Αγαπητή κυρία Διευθύντρια,

Με αφορμή την παρουσίαση του συγγραφέα Ελπιδοφόρου Ιντζέμπελη που δημοσιεύσατε στο τελευταίο τεύχος της εφημερίδας σας (O Λόγος) , θα ήθελα να προσθέσω λίγα λόγια για το μεγάλο Ελληνα μαθηματικό Κωνσταντίνο Καραθεοδωρή.

Ο Κωνσταντίνος Καραθεοδωρή , με καταγωγή από τη Θράκη, γεννήθηκε πριν 140 χρόνια (Σεπτέμβριος του 1873) στο Βερολίνο, όπου υπηρετούσε ο πατέρας του ως διπλωματικός ακόλουθος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Τις περισσότερες σχολικές χρονιές πέρασε, ως μαθητής, στο Βέλγιο, επειδή ο πατέρας του διετέλεσε για πολλά χρόνια πρεσβευτής της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στις Βρυξέλλες. Η κλίση του για τα Μαθηματικά φάνηκε από την εποχή που ήταν μαθητής, σπούδασε όμως μηχανικός στη Βελγική Στρατιωτική Ακαδημία, απ' όπου αποφοίτησε το 1895.

Εργάστηκε για πέντε χρόνια ως μηχανικός, αλλά τελικά υπερίσχυσε η αγάπη του για τα Μαθηματικά και το 1900 αποφασίζει να σπουδάσει Μαθηματικά στη Γερμανία. Παρακολούθησε για δύο χρόνια μαθήματα στο Πανεπιστήμιο του Βερολίνου και συνέχισε τις σπουδές του στο Πανεπιστήμιο το Γκέτινγκεν (Goetingen), που την εποχή εκείνη ήταν το μεγαλύτερο ερευνητικό κέντρο Μαθηματικών της Ευρώπης. Από το πανεπιστήμιο αυτό πήρε διδακτορικό δίπλωμα το 1904 και τον τίτλο του υφηγητή το 1905. Αφού διετέλεσε καθηγητής για σύντομα χρονικά διαστήματα σε δύο περιφερειακά πολυτεχνεία της Γερμανίας, το 1913 εκλέγεται καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Γκέτινγκεν και το 1918 καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Βερολίνου. Δεν πρόλαβε όμως να μείνει για πολύ στο Βερολίνο. Το 1920 δέχεται την πρόσκληση του Βενιζέλου να αναλάβει την οργάνωση του Πανεπιστημίου της Σμύρνης, παραιτείται από τη θέση του στο Βερολίνο και εγκαθίσταται οικογενειακώς στη Σμύρνη.

Δυστυχώς, το Πανεπιστήμιο της Σμύρνης δεν έμελλε να λειτουργήσει ποτέ, εξαιτίας της Μικρασιατικής Καταστροφής, και ο Καραθεοδωρή διορίστηκε τον Αύγουστο του 1922 καθηγητής Μαθηματικών στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Ωστόσο η κατάσταση στα ελληνικά ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα δεν ήταν ρόδινη από τότε. Ετσι στον Καραθεοδωρή – θεωρείται ως μεγαλύτερος έλληνας μαθηματικός από την αρχαιότητα - το Πανεπιστήμιο Αθηνών είχε αναθέσει τη διδασκαλία των Μαθηματικών στους πρωτοετείς φοιτητές της Χημείας! Απογοητευμένος ο Καραθεοδωρή εγκαταλείπει το 1924 την Ελλάδα, αποδεχόμενος μια καθηγητική έδρα στο Πανεπιστήμιο του Μονάχου. Στο ίδρυμα αυτό παρέμεινε ως τη συνταξιοδότησή του, το 1938.

Ο σύλλογος Ποντίων και Βορειοελλαδιτών Σύρου νιώθει ιδιαίτερη τιμή που το Φεβρουάριο του 2010 τίμησε το μεγάλο Θρακιώτη επιστήμονα, αναδεικνύοντας το έργο του, με κεντρικό ομιλητή τον κ. Νίκο Λυγερό, Επιστημονικό Σύμβουλο του μουσείου Καραθεοδωρή στην Κομοτηνή .Στην εκδήλωση μίλησαν για το έργο του μεγάλου Ελληνα μαθηματικού η υπεύθυνη Δημοσίων Σχέσεων της Πανεπιστημιακής μονάδας Χίου κ. Ισαβέλλα Μπουρνιά και ο Λέκτορας της Πανεπιστημιακής Μονάδας Σύρου κ. Σπύρος Βοσινάκης.

Τέλος θα συμφωνήσω με τον κ. Ιντζέμπελη σχετικά με τους νέους και την επαγγελματική τους σταδιοδρομία ότι δηλαδή ο Καραθεοδωρή διδάσκει με τη στάση του. Ενώ είχε μια πολύ καλή επαγγελματική θέση ως μηχανικός , τελικά και παρ΄ όλες τις προτροπές των φίλων της οικογένειας ακολούθησε αυτό που πραγματικά αγαπούσε. Γράφει στις αυτοβιογραφικές του σημειώσεις ''η οικογένειά μου , οι παλιοί μοι φίλοι Δημήτριος Βικέλας και Μάρκος Δραγούμης έβρισκαν το σχέδιό μου να εγκαταλείψω μια εξασφαλισμένη θέση με πολλές δυνατότητες για το μέλλον, περισσότερο από κωμικό. Εγώ ο ίδιος δεν ήμουν ουδόλως πεπεισμένος ότι αυτό το σχέδιο θα πετύχει και θα αποφέρει καρπούς. Δεν μπορούσα όμως να αντισταθώ στην καταναγκαστική ιδέα, ότι μόνον η ανεμπόδιστη ενασχόληση με τα Μαθηματικά έδινε στη ζωή μου το περιεχόμενό της>>.

Ταξίδι στην ιστορία

Ο Σύλλογος Ποντίων και Βορειοελλαδιτών Σύρου συμμετείχε στο πρόσφατο φεστιβάλ παραδοσιακών χορών που πραγματοποιήθηκε στην πλατεία Μιαούλη την Κυριακή 15 Σεπτεμβρίου.

Το χορευτικό τμήμα του συλλόγου χόρεψε μεταξύ άλλων ποντιακών χορών και τους χορούς πυρρίχειο (ή Σέρρα) και τα μαχαίρια.

Τα μαχαίρια (πιτσάκι) , πολεμικός χορός: Ο Ξενοφών περιγράφει στην ''Κύρου ανάβαση'' τη δεξίωση που έδωσε για τους Παφλαγόνες καθώς και τους χορούς όπου δυο Θράκες χορέψανε ένα χορό με συνοδεία φλογέρας, φορτωμένοι με τον οπλισμό τους, επέδειξαν δε μεγάλη ευλυγισία στα πηδήματα και στο χειρισμό των σπαθιών τους. Στο τέλος ένας από τους δυο , όπως πίστεψαν οι καλεσμένοι, χτύπησε θανατηφόρα τον άλλο, ο οποίος έπεσε καταγής , μιμούμενος , με πολλή πειστικότητα τον πεθαμένο. Οι Παφλαγόνοι πολύ ενθουσιάστηκαν με τους χορούς . Οταν είδαν πως εντυπωσιάστηκαν με την επίδειξη, έπεισαν έναν από τους Αρκάδες, που κατείχε μια σκλάβα, καλή χορεύτρια από την Αρκαδία, να της επιτρέψει να χορέψει τον πυρρίχιο, δίνοντάς της ένα καλό φόρεμα και μια ασπίδα. Χόρεψε με μεγάλη ευλυγισία το χορό αυτό και καταχειροκροτήθηκε. Τότε οι Παφλαγόνοι ρώτησαν αν και γυναίκες μάχονται κοντά στους άνδρες και οι Ελληνες απάντησαν ότι ''οι γυναίκες διώξανε το βασιλιά από το στρατόπεδο''. Ο ποντιακός χορός χορεύεται πανομοιότυπα με το χορό που περιγράφει ο Ξενοφών, καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι οι δυο χοροί έχουν άμεση σχέση και ότι ο ένας αποτελεί συνέχεια του άλλου.

Πυρρίχιος : ''ο χορός των θεών'' που οι ρίζες του χάνονται στα βάθη των αιώνων. Για τον πυρρίχιο υπάρχουν τρεις μυθικές εκδοχές: α. Κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Κρόνου, πριν τις Τιτανομαχίες και ενώ ο Ζευς ήταν ακόμα βρέφος, οι Κουρήτες χόρευαν τον πυρρίχιο γύρω του κάνοντας δυνατό θόρυβο με τα όπλα και τις ασπίδες τους για να μην ακούσει ο παιδοκτόνος Κρόνος το κλάμα του. Β. Στην πολιορκία της Τροίας, ο Αχιλλέας, πριν κάψει το νεκρό του Πατρόκλου, χόρεψε τον Πυρρίχιο πάνω στην πλατφόρμα των καυσόξυλων πριν παραδώσει τον Πάτροκλο στη νεκρική πυρά (πυρά – Πυρρίχιος). γ. Ο Πύρρος (γιος του Αχιλλέα) κάτω από τα τείχη της Τροίας, χόρεψε σε αυτό τον ρυθμό, από τη χαρά του για το θάνατο του Ευρύπυλου (Πύρρος – Πυρρίχιος).

Όποια και αν ήταν η μυθική «καταγωγή» του Πυρρίχιου, το σίγουρο είναι ότι τον χόρευαν από τον Εύξεινο Πόντο μέχρι την Κρήτη, ενώ οι Σπαρτιάτες τον θεωρούσαν ένα είδος πολεμικής προπόνησης και τον μάθαιναν από μικρά παιδιά. Για τον Πυρρίχιο βρίσκουμε αναφορές στον Όμηρο και τον Ξενοφώντα. Ο δεύτερος δε, κάνει λόγο και για μια άλλη, πιο «ελαφριά» ή «εκφυλισμένη» εκδοχή του Πυρρίχιου, την «πύρριχη». Αυτή η νεότερη εκδοχή του χορού υποβιβάζεται σε χορό συμποσίων, δε χορεύεται από ομάδες πολεμιστών χωρισμένους σε αμυνόμενους και επιτιθέμενους αλλά από μία ομάδα χορευτών (ανδρών και γυναικών) σε κύκλο.

Τον πυρρίχιο διασώζουν σήμερα οι Πόντιοι και τον ονομάζουν και Σέρρα από τον ποταμό Σέρρα, ανατολικά της Τραπεζούντας. Κατά τον καθηγητή Ευγ. Δρεπανίδη προήλθε από τη φράση “όρχησις εις ιερά” και από αυτό Σιέρα-Σέρρα. Στον χορό Σέρρα δείχνει ο χορευτής την τέχνη του.

Στην αρχή η κίνηση του χορού είναι αργή. ΑΤΣΑΠΑΤ λέγεται το αργό μέρος του. Πάντα με το κεφάλι ψηλά οι χορευτές εκτελούν το κάθε βήμα. Είναι χαρακτηριστικές οι κινήσεις των ώμων.

Στο δεύτερο μέρος του χορού βλέπουμε τον ρυθμό να ανεβαίνει. Και εκεί οι χορευτές κρατούν το κεφάλι τους ψηλά. Το δεύτερο μέρος του χορού ονομάζεται ΤΡΟΜΑΧΤΟΝ.

Λένε ότι οι ποντιακοί χοροί είναι δύσκολοι. Λέμε ότι τους ποντιακούς χορούς για να τους χορέψει κανείς θα πρέπει - πρώτα - να κάνει ένα ταξίδι στην ιστορία.

Στο ταξίδι αυτό θα μάθουμε για την αργοναυτική εκστρατεία και το χρυσόμαλλο δέρας στην Κολχίδα, σε μυθολογικό επίπεδο, ή, σε ιστορικό επίπεδο, μαθαίνουμε για τον αποικισμό και τις ελληνικές αποικίες γύρω από τη Μαύρη Θάλασσα: τη Σινώπη, την Αμισό, την Τραπεζούντα, το Παντικάπαιο, τη Φαναγόρεια, την Ολβία, την Ίστρια, την Μεσημβρία και τόσες άλλες, μέχρι τα ΒΑ πέρατα του γνωστού κόσμου.

Δυστυχώς ο παρευξείνιος χώρος έτυχε να βρίσκεται για πολλές δεκαετίες μοιρασμένος ανάμεσα σε τέσσερα και αργότερα σε έξι διαφορετικά κράτη, σε συχνά δύσκολες ιστορικές καταστάσεις.

Η στρατηγική-πολιτική ιδιαιτερότητα της περιοχής, μοιρασμένης ανάμεσα στα δυο ψυχροπολεμικά μπλοκ, με σοβιετικές και νατοικές βάσεις και επικίνδυνες συνοριακές ζώνες, οι πολιτικές εσωστρέφειας μέχρι το 1989 και ‘’εθνικής σκοπιμότητας’’, τα περιορισμένα κρατικά κοδνύλια για αρχαιολογική έρευνα και η απουσία μεγάλων ευρωπαικών αρχαιολογικών σχολών και η δράση τους μόνο στην Τουρκία, τη μόνη νατοική χώρα της περιοχής, είναι μερικοί από τους λόγους που παρέμεινε άγνωστος ο χώρος όπου μεγαλούργησε ο ελληνισμός.

Σ΄ αυτόν το χώρο , στις αλησμόνητες πατρίδες των παππούδων μας , τις οποίες αναγκάστηκαν βιαίως να εγκαταλείψουν το 1922 , μας οδηγεί ο δάσκαλός μας Γιάννης Ευφραιμίδης , κατά τη διάρκεια των μαθημάτων ποντιακών χορών που διοργανώνει ο σύλλογός μας. Η γνώση αυτής της ιστορίας μας κάνει ν΄ αγαπήσουμε τους ποντιακούς χορούς, οι οποίοι , λέμε, δεν είναι δύσκολοι, θέλουν όμως ψυχή για να τους χορέψει κανείς.

Τα μαθήματα ποντιακών χορών θα πραγματοποιηθούν το Σάββατο 28 και την Κυριακή 29 Σεπτεμβρίου

Για πληροφορίες Φολεγάνδρου 3 τηλ. 22810-80448, 6932411950.

Ερθαν τα Χριστούγεννα . Εκδηλώσεις αγάπης κι αλληλεγγύης

Πρόγραμμα

11.30 : Αφήγηση παραμυθιού <<Ο Μυλωνάς και ο καλικάντζαρος>> , με τη Γεωργία Ματσούκα . Συμμετέχουν οι μουσικοί Αντώνης Καπέλας (αρμόνιο) , Μίλτος Καραπαναγιωτίδης (κιθάρα - τραγούδι) και Σαράντος Σταφυλάς (μπουζούκι) .

17.00 : Δυο θεατρικά δρώμενα . Οι καλικάντζαροι ανεβαίνουν στη γη και κάνουν τον κόσμο άνω – κάτω… Από το παιδικό θεατρικό εργαστήρι του συλλόγου.

Είσοδος: Αντί εισιτηρίου συγκέντρωση τροφίμων.

Οσοι επιθυμούν να προσφέρουν τρόφιμα σας ενημερώνουμε ότι ο σύλλογος θα δέχεται τις προσφορές σας την Τετάρτη 11 και την Παρασκευή 13 Δεκεμβρίου από τις 16.00-20.00. Τα τρόφιμα θα προσφερθούν σε οικογένειες συμπολιτών μας.

Στο χώρο , καθ΄ όλη τη διάρκεια της ημέρας, θα υπάρχει παζάρι με χειροποίητες κατασκευές από μέλη του συλλόγου.

Χορευτικά σεμινάρια από τις περιοχές της Βόρειας (Ανατολική Ρωμυλία) και Δυτικής Θράκης

Σάββατο 16  και Κυριακή 17 Νοεμβρίου

     Σας ενημερώνουμε ότι ο Σύλλογος Ποντίων και Βορειοελλαδιτών Σύρου θα διοργανώσει το πρώτο σεμινάριο παραδοσιακών χορών από τις  περιοχές  της Βόρειας (Ανατολική Ρωμυλία ) και Δυτικής Θράκης.

     Η μεγάλη σχέση του λαού της Θράκης, της πατρίδας του Ορφέα, με τη μουσική και το χορό είναι πολύ γνωστή. Η έμπνευση για τις μουσικές δημιουργίες αλλά και η χορευτική ικανότητα ανέδειξε στο πέρασμα του χρόνου τους Θράκες σε μοναδικούς λαϊκούς δημιουργούς.

Ο   Χοροδιδάσκαλος  Δήμος Πραντσίδης.

     Ο Δήμος Πραντσίδης γεννήθηκε το 1979 στο Βόλο Μαγνησίας και μεγάλωσε στο Αιγίνιο Πιερίας, όπου και κατοικεί μόνιμα. Είναι πτυχιούχος Καθηγητής Φυσικής Αγωγής με ειδικότητα στους παραδοσιακούς χορούς και τα χειμερινά σπορ (σκι, ορειβασία, αναρρίχηση).

    Έχει πραγματοποιήσει τις μεταπτυχιακές του σπουδές στην Αθλητική Απόδοση και Υγεία, ενώ είναι υποψήφιος Διδάκτωρ του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.

    Από το 2000 μέχρι και σήμερα εργάζεται ως δάσκαλος παραδοσιακών χορών με εξειδίκευση στους χορούς της Ανατολικής Ρωμυλίας.

   Έχει συνεργαστεί και συνεχίζει να συνεργάζεται ως χοροδιδάσκαλος αλλά και ως χορευτής με τους συλλόγους: ''Ανατολική Ρωμυλία'' Αιγινίου, Λύκειο Ελληνίδων Κατερίνης, ''Ανατολική Ρωμυλία'' Σκεπαστού Θεσσαλονίκης και ''Αριστοτέλη'' Κουφαλίων.

   Σημαντικό σταθμό, ωστόσο, στην καριέρα του αποτέλεσε η Θρακική Εστία Θεσσαλονίκης, το ιστορικό αυτό σωματείο, όπου κλήθηκε να αναλάβει ως χοροδιδάσκαλος το Σεπτέμβριο του 2012.

   Στα πλαίσια των ερευνητικών του αναζητήσεων έχει πραγματοποιήσει καταγραφές, έρευνες, ανακοινώσεις σε επιστημονικά συνέδρια και δημοσιεύσεις σε επιστημονικά περιοδικά που αφορούν τον πολιτισμό, την παράδοση και τη λαογραφία.

   Ταυτόχρονα έχει διδάξει σε πολλά σεμινάρια στο εξωτερικό (Αγγλία, Βέλγιο, Ισπανία, Καναδά) αλλά και στην Ελλάδα, σε ξένους και Έλληνες χορευτές.

  Μαζί με την οικογένεια του διοργανώνει το ετήσιο Σεμινάριο Παραδοσιακών Χορών για Δασκάλους, που πραγματοποιείται εδώ και 22 χρόνια, μεγαλώνοντας ουσιαστικά μέσα σε αυτό και αποκτώντας εμπειρία με άμεσο και βιωματικό τρόπο!

   Έχει πραγματοποιήσει εμφανίσεις σε πολλές τηλεοπτικές εκπομπές με θέμα την παράδοση και σε πολλές μουσικοχορευτικές παραστάσεις με σημαντικότερες εξ αυτών:

• Βασιλικό θέατρο Θεσσαλονίκης
• Μονή Λαζαριστών Θεσσαλονίκης
• Μέγαρο Μουσικής Αθηνών
• Ωδείο Ηρώδου Αττικού (Αφιέρωμα στον Χρόνη Αηδονίδη)

     
     Από μικρός ακολουθούσε τον πατέρα του Ιωάννη Πραντσίδη στα δρώμενα, τους χορούς και τις καταγραφές που πραγματοποιούσε σε όλη την Ελλάδα. Μεγάλωσε σε ένα κλίμα γεμάτο ήχους και εικόνες, που τον οδήγησαν στα βήματα του πατέρα του, συνεχίζοντας έτσι την δουλειά του στην παράδοση της Βόρειας Θράκης.

     Από νωρίς ασχολήθηκε με την μουσική παίζοντας κρουστά με τον παραδοσιακό πρακτικό τρόπο εκμάθησης, ενώ το Θρακιώτικο τραγούδι αποτελεί ένα από τα ενδιαφέροντα του.

     Στο σεμινάριο θα διδαχθούν αντιπροσωπευτικοί χοροί και τραγούδια της Βόρειας Θράκης από τα χωριά: Καβακλή - Μικρό και Μεγάλο Μοναστήρι - Μικρό και Μεγάλο Μπογιαλίκι - Ακ Μπουνάρ - Μπάνα - Αίμωνας. Ταυτόχορονα θα γίνει και παρουσίαση αντιπροσωπευτικών χορών από χωριά της Δυτική Θράκης. Παράλληλα με την διδασκαλία των χορών θα παρουσιαστούν ιστορικά και γεωγραφικά στοιχεία της Βόρειας Θράκης, φωτογραφικό αρχείο, καθώς και δείγματα φορεσιών. 

Οι Χοροί που θα διδαχθούν είναι:

Βόρεια Θράκη

Καστρινός (Καβακλί)
Χεριάτικος Τραμπανιστός (Μπάνα)

Ζωναράδικος -Ντιούζκος (Καβακλί - Μοναστήρι - Ακ μπουνάρ)
Ζωναράδικος Τραμπανιστός (Μπάνα)
Τσέστος (Καβακλί - Μοναστήρι)

Μπογδάνος (Μοναστήρι)
Μηλλίσω (Μοναστήρι)
Συγκαθιστός (Καβακλί - Μοναστήρι)
Καλλινίτικος (Μπάνα)

Μπαϊντούσκα (Καβακλί - Μοναστήρι)

Σ' τρείς (Καβακλί - Μοναστήρι)
Ζερβός (Μπάνα)
Τροϊρω (Μπογιαλίκι)

Δυτική Θράκη
Ταπεινός (Ασβεστάδες)

Ξεσυρτός (Ασβεστάδες)

Συρτός Συγκαθιστός (Ασβεστάδες)

Ζωναράδικος (Ασβεστάδες)

Κουσευτός (Ασβεστάδες)

Κουλουριαστός (Ασβεστάδες)  

Το σεμινάριο θα πραγματοποιηθεί εφ΄ όσον υπάρξει ικανός αριθμός συμμετοχών. Δηλώσεις συμμετοχής έως τις 31 Οκτωβρίου. 

Για πληροφορίες/εγγραφές

Φολεγάνδρου 3 Ερμούπολη

τηλ. 22810-80448, 6932411950

navyblue@otenet.gr

http://syllogospontionsyrou.blogspot.gr/

Ο Αλέξης Κωστάλας στο Σύλλογο Ποντίων και Βορειοελλαδιτών Σύρου

Ο κ. Αλέξης Κωστάλας, ΄΄ο κύριος πατινάζ΄΄ όπως τον αποκάλεσαν τα παιδιά ,  κατά την παραμονή του στη Σύρο, με την ευκαιρία της παρουσίασης του 3ου φεστιβάλ παραδοσιακών χορών, επισκέφτηκε το παιδικό θεατρικό εργαστήρι και μίλησε με τα παιδιά!

Πρόγραμμα σεμιναρίων ποντιακών χορών

Προέκυψαν αλλαγές στο πρόγραμμα των μαθημάτων,

λόγω υποχρεώσεων του δάσκαλου

Σάββατο 28 Σεπτεμβρίου 
Τμήμα αρχαρίων 19.10-20.10
Τμήμα προχωρημένων 20.10...........
Κυριακή 29 Σεπτεμβρίου
Τμήμα αρχαρίων 10.30-11.30
Τμήμα προχωρημένων 11.30..........

Σάββατο 19 Οκτωβρίου
Τμήμα αρχαρίων 19.10-20.10
Τμήμα προχωρημένων 20.10.........
Κυριακή 20 Οκτωβρίου
Τμήμα αρχαρίων 10.30-11.30
Τμήμα προχωρημένων 11.30.........

Δευτέρα 28 Οκτωβρίου συμμετοχή στην παρέλαση.

Το υπόλοιπο πρόγραμμα  έως και Δεκέμβριο θα αναρτηθεί άμεσα.


Μετά το πέρας του σεμιναρίου του Σαββάτου στήνουμε το ΄΄παρακάθ΄΄ μας  με φαγητά και γλυκά που έχουμε φτιάξει εμείς και συνεχίζουμε το χορό μέχρι αργά...

Ως γνωστόν ο δάσκαλος (Γιάννης Ευφραιμίδης)  προσκαλείται από την Αθήνα δυο φορές το μήνα. 

Τις υπόλοιπες  Κυριακές , που ο δάσκαλος δε βρίσκεται μαζί μας , συναντιόμαστε για καφέ και χορό από τις 11.00 -13.00.  

Ο Σύλλογος Ποντίων & Βορειοελλαδιτών Σύρου συμμετείχε στο 3ο φεστιβάλ παραδοσιακών χορών στην Ερμούπολη

Χόρεψαν με την ψυχή τους...ακόμα και ο Κωστάλας(video+photos)

Από Cyclades24

Παραδοσιακοί χοροί και μουσικές και εκατοντάδες κόσμου να τραγουδούν και να χειροκροτούν, συνέθεσαν το σκηνικό του «3^ου Φεστιβάλ Παραδοσιακών Χορών». Χοροί, από την Κρήτη μέχρι το Πόντο και την Ήπειρο. Από την Πελοπόννησο έως την Στερεά Ελλάδα όπου  για 3η χρονιά  δήλωσαν «παρών» στα πολιτιστικά δρώμενα της Σύρου.

Το φεστιβάλ-θεσμός πραγματοποιήθηκε με μεγάλη επιτυχία το βράδυ της Κυριακής με εκατοντάδες κόσμου να παρακολουθούν τα χορευτικά συγκροτήματα των συμμετεχόντων συλλόγων.

Το φεστιβάλ ξεκίνησε με τον χαιρετισμό της  πρόεδρου του Συλλόγου - Ποντίων & Βορειοελλαδιτών Σύρου κ.Ράνια Πανταζή, που ευχαρίστησε τον κόσμο για τη δυναμική παρουσία, γεμίζοντας την πλατεία Μιαούλη, τον Ο.Π.Α.Σ ,τα χορευτικά συγκροτήματα που συμμετείχαν,όσους βοήθησαν ώστε να πραγματοποιηθεί αυτό το φεστιβάλ,καθώς και το Δήμο Σύρου για την στήριξη του.

Ακολούθως, ο δήμαρχος Γιάννης Δεκαβάλλας, ευχαρίστησε όλους όσους συμμετείχαν σε αυτήν γιορτή και ιδιαιτέρως στον παρουσιαστή της βραδιάς Αλέξη Κωστάλα.

Λίγο αργότερα ξεκίνησαν οι χορευτικές επιδείξεις των Συλλόγων των Πελοποννησίων Σύρου,των Κρητών Σύρου ,των Ποντίων & Βορειοελλαδιτών Σύρου ,των Ηπειρωτών Σύρου και το σύλλογο των Στερεοελλαδιτών Σύρου,έχοντας ως δάσκαλο το δικό μας,συριανό και ακούραστο Νίκο Σολάρη.

Φέτος στο φεστιβάλ συμμετείχε μια Χορευτική ομάδα του ΜΕΣ Κυπαρισσίας εκπροσωπώντας τον Σύλλογο Πελοποννησίων Σύρου.

Μετά την λήξη των χορών ακολούθησε ο πανελλήνιος συρτός, στον οποίον συμμετείχαν όλα τα χορευτικά. Ο Αλέξης Κωστάλας δεν άντεξε (λόγω της συριανής καταγωγής του) και συμμετείχε στο χορό.

• CLICK_TO_ENLARGE
• CLICK_TO_ENLARGE
• CLICK_TO_ENLARGE
• CLICK_TO_ENLARGE
• CLICK_TO_ENLARGE
• CLICK_TO_ENLARGE
• CLICK_TO_ENLARGE
• CLICK_TO_ENLARGE
• CLICK_TO_ENLARGE
• CLICK_TO_ENLARGE
• CLICK_TO_ENLARGE
• CLICK_TO_ENLARGE
• CLICK_TO_ENLARGE
• CLICK_TO_ENLARGE
• CLICK_TO_ENLARGE
• CLICK_TO_ENLARGE
• CLICK_TO_ENLARGE
• CLICK_TO_ENLARGE
• CLICK_TO_ENLARGE
• CLICK_TO_ENLARGE
• CLICK_TO_ENLARGE
• CLICK_TO_ENLARGE
• CLICK_TO_ENLARGE
• 

http://www.koinignomi.gr/news/politismos/2013/09/12/ta-vimata-tis-patridas-mas.htmlhttp://www.koinignomi.gr/news/politismos/2013/09/12/ta-vimata-tis-patridas-mas.htmlhttp://www.syrostoday.gr/News/10285-Festival-thesmos.aspx